علم پشت اسانس

وقتی کلمه فرار را می شنوید ممکن است فکر کنید که یک کلمه منفی است. اما فراریت در اینجا به معنای توانایی ماده در تغییر حالت آن است و یک امتیاز مثبت محسوب می شود. این ویژگی به اسانس ها این امکان را می دهد که به سرعت پراکنده شوند. به همین دلیل است که به محض باز شدن درب شیشه اسانس، رایحه آن در هوا پراکنده می شود؛ حتی اگر در فاصله زیادی از شیشه اسانس قرار گرفته باشید. از آنجایی که ترکیبات آروماتیک فرار به سرعت در هوا حرکت می کنند، به طور مستقیم با حسگرهای بویایی مغز تعامل پیدا کرده و مصرف کننده اسانس، عطر آن را تجربه خواهد کرد.

استفاده از اسانس در طول تاریخ

برخی افراد اسانس ها را یک فرآورده گیاهی جدید می دانند، درحالی که استفاده از اسانس ها و عصاره های گیاهی ریشه عمیقی در سنت های گذشته دارد. تمدن های باستان از گیاهان برای مواردی مانند رایحه درمانی، مراقبت های شخصی، اقدامات مراقبت های بهداشتی، مراسمات مذهبی، درمان های زیبایی و تهیه غذا استفاده می کردند. 

مصر: مصریان از محصولات گیاهی در درمان های زیبایی، آماده سازی غذا، مراسم تدفین و مراسم مذهبی استفاده می کردند.

یونان: در یونان باستان، مردانی مانند هومر و بقراط کاربردهای معطر گیاهان را بر اساس اکتشافات مصریان اولیه کشف کردند.

رم: رومیان باستان اغلب از عصاره های گیاهی برای ماساژ، عطر و حمام معطر استفاده می کردند.

ایران: در قرون وسطی مردم منطقه ایران اغلب از ادویه ها یا رزین ها برای عطرسازی و حفظ سلامتی استفاده می کردند و به تجارت می پرداختند.

هند: طب آیورودا، یک سیستم شفای جامع بومی هند، در طول 5000 سال توسعه یافته است و شامل استفاده از ترکیبات معطر و گیاهی است.

چین: برای قرن ها، شیوه های سنتی چینی شامل استفاده از مواد گیاهی برای ارتقاء سلامتی بوده است.

فرانسه: رنه گاتفوس، شیمیدان فرانسوی، به عنوان اولین کسی که در قرن نوزدهم روی روغن های ضروری مطالعه و تحقیق کرد، عبارت "آروماتراپی" را ابداع کرد.

در زمان های قدیم، مردم از اسانس ها و اجزای گیاه برای بهبود سلامت و تندرستی خود استفاده می کردند. از آنجایی که اسانس را می توان برای تسکین سوزش های گاه به گاه پوست، ارتقای هضم سالم، حمایت از سلامت دهان و دندان، ایجاد احساس صافی راه های تنفسی و موارد دیگر مورد استفاده قرار داد، مدت هاست که برای کسانی که می خواهند سلامتی خود را حفظ کنند انتخاب محبوبی بوده است.

همانطور که گفته شد، اسانس ها فواید مختلفی دارند و هر فردی استفاده از اسانس را به روش خود تجربه می کند. خوشبختانه، تنوع اسانس ها راهی مفید برای حفظ سلامتی می باشد، حتی برای کسانی که نگرانی های خاصی دارند، به دنبال مزایای سلامتی متنوع هستند یا حساسیت را تجربه می کنند. استفاده از روغن های ضروری برای فواید سلامتی محبوب شده است، زیرا به انسان اجازه می دهد تا تجربه را با خواسته ها و نیازهای خاص خود تنظیم کند، نه اینکه به یک راه حل عمومی رضایت دهد.

اسانس چه تاثیری بر احساسات دارد؟

ساختارهای شیمیایی منحصر به فرد هر اسانس دارای مزایای مختلفی برای انسان است. برخی از اسانس ها دارای خواص تسکین دهنده و تقویت کننده هستند، در حالی که برخی دیگر به عنوان انرژی بخش، نشاط آور، گرم کننده یا تجدید کننده شناخته می شوند. همانطور که بدن ما در طول یک روز مجموعه ای از احساسات و حالات فیزیکی را پشت سر می گذارد، اسانس ها می توانند به ما در مدیریت و حفظ تندرستی کمک کنند.

طراحی شیمیایی اسانس به آن مزایای خاصی می دهد. برخی از اسانس ها برای پاک سازی مفید هستند، در حالی که برخی دیگر حس آرامش بخشی به پوست می دهند. عطر اسانس ها همچنین می تواند یک واکنش شیمیایی در مغز ایجاد کند و احساسات و واکنش های درونی را برانگیزد. وقتی نفس عمیقی از یک اسانس را از بطری استشمام می کنید، بوی روغن از طریق عصب بویایی در سیستم بویایی مغز پردازش می شود. سیستم بویایی بخشی از مغز است که وظیفه کنترل حس بویایی شما را بر عهده دارد. سیستم بویایی به سیستم لیمبیک مغز وصل می شود که در آن احساسات شما وجود دارد و خاطرات زنده می شوند. همانطور که شما رایحه یک اسانس را تنفس می کنید، سیستم لیمبیک پاسخی را در مغز شما بر اساس خاطرات مرتبط با آن عطر خاص ایجاد می کند. بسیاری از اوقات، پاسخ هایی که توسط سیستم لیمبیک شما ایجاد می شود، بسته به ساختار شیمیایی منحصر به فرد روغن، می تواند پاسخ های احساسی باشد که آرام کننده یا نشاط آور هستند. مهم تر از آن، از آنجایی که پاسخ ها در سیستم لیمبیک بر اساس حافظه است هر فرد هر اسانس را کمی متفاوت تجربه می کند.

اسانس ها چگونه تولید می شوند؟

به یاد داشته باشید که همه اسانس ها یکسان نیستند. خلوص اسانس بسته به موقعیت جغرافیایی، روش های تقطیر، آب و هوا و عوامل دیگر می تواند تغییر کند. علاوه بر این مهم نیست که یک گیاه چقدر خوب انتخاب، مراقبت و برداشت شود زیرا کیفیت اسانس می تواند در طول فرآیند تقطیر حفظ یا از بین برود. به دلیل توجه به جزئیات و دقت لازم در تقطیر، اغلب کمتر یک فرآیند بلکه بیشتر یک شکل هنری است. دستگاه های تقطیر باید دقیق باشند و به دما، زمان تقطیر و میزان فشار استفاده شده توجه داشت. 

برای آشنایی بیشتر با نحوه تولید اسانس، در مورد تقطیر با بخار و بیان آن در زیر بخوانید.

تقطیر با بخار آب

همانطورکه ممکن است حدس زده باشید، در فرآیند تقطیر با بخار، از بخار گرم شده و همچنین فشار برای استخراج اسانس از قسمت های گیاه استفاده می شود. از آنجایی که این روش اسانس های تمیز و خالص تولید می کند، متداول ترین فرآیند برای تولید اسانس است. فشار مورد استفاده در طول تقطیر با بخار، از ترکیبات شیمیایی پیچیده اسانس ها محافظت می کند، زیرا اجازه می دهد روغن در دمای بسیار پایین تر از نقطه جوش معمولی تقطیر شود.

مراحل استخراج:

• آب گرم می شود و بخار ایجاد می کند. 
• بخار از مواد گیاهی عبور می کند و روغن را بیرون می کشد. 
• روغن با بخار بالا می رود.
• بخار در کندانسور خنک و به مایع تبدیل می شود.
• روغن روی سطح بخار مایع شده جمع آوری می شود. 

تقطیر با بخار آب با جوشاندن آب شروع می شود و در نتیجه بخار از مواد گیاهی عبور می کند. با عبور بخار از قسمت گیاه، گرما و فشار، اسانس را از کیسه های محافظ میکروسکوپی داخل گیاه آزاد می کند. سپس بخار ترکیبات آروماتیک فراری را که از گیاه آزاد می شوند به داخل لوله جمع آوری می برد. در اینجا بخار خنک شده و دوباره به مایع تبدیل می شود و لایه ای از روغن تولید می کند. لایه اسانس به سمت بالا می رود و در آنجا از آب جدا شده و روی سطح مایع جمع آوری می شود. از آنجایی که اسانس ها محلول در چربی هستند جداکردن آن ها از آب آسان است.

اسانس گیری از مرکبات

اسانس گیری از مرکبات که اغلب به آن فشار سرد (cold press) گفته می شود بر خلاف فرآیند تقطیر با بخار، از گرما برای استخراج اسانس استفاده نمی کند. به طور معمول این فرآیند برای استخراج اسانس از پوست مرکباتی مانند گریپ فروت، لیمو، لیموترش، پرتقال و ترنج استفاده می شود. پوست میوه از روی استوانه های رنده شده عبور می کند که سطح پوست را می خراشد و کیسه های کوچک حاوی اسانس را می شکند. پس از باز شدن کیسه های اسانس از یک فیلتر برای جدا کردن تکه های پوسته اضافی استفاده شده تا روغن جدا شود. 

چگونه از اسانس ها استفاده کنیم؟

اکنون که می دانید اسانس چیست و اسانس ها از کجا می آیند، زمان آن فرا رسیده است یاد بگیرید چگونه از آنها استفاده کنید. بار دیگر برای بهره مندی از مزایای گسترده نیازی به متخصص بودن ندارید تنها چیزی که نیاز دارید این است که یک درک اولیه از نحوه استفاده ایمن و ساده داشته باشید.

1) استفاده معطر:

انتشار موثرترین راه برای لذت بردن از عطر اسانس هاست. درواقع یکی از راه های تجربه فواید اسانس تنفس آنهاست. استفاده از روغن های معطر به صورت عطر و استشمام آن ها می تواند برای بهبود یا مدیریت خلق و خوی مفید باشد. بسته به ساختار شیمیایی یک اسانس، ممکن است اثرات نیروبخش یا نشاط آور داشته باشد یا ممکن است باعث ایجاد آرامش شود.

انتشار با استفاده از پخش کننده اسانس به بهترین نحو انجام می شود. پخش کننده های اسانس یک روغن کامل را می گیرند و آن را به یک غبار تبدیل می کنند یا قطرات میکروسکوپی که به ما اجازه می دهد عطر اسانس را برای مدت طولانی تجربه کنیم.

مهم است که به یاد داشته باشید که اسانس ها ساختار شیمیایی ظریفی دارند، بنابراین هرگز نمی خواهید از پخش کننده هایی استفاده کنید که می تواند مشخصات شیمیایی روغن را با استفاده از گرما تغییر دهد. بهتر است از دیفیوزرهایی استفاده کنید که از آب یا هوای سرد برای پخش روغن استفاده می کنند.

روش های موثر برای کاربرد معطر:

• روی لباس اسپری کنید.
• چند قطره اسانس را کف حمام و دور از مسیر آب بریزید و حین دوش گرفتن از رایحه آن لذت ببرید.
• تکه های پنبه را به اسانس دلخواهتان آغشته کنید و در خودرو خود قرار دهید.
• اسانس را با آب مخلوط کنید و در یک بطری اسپری قرار دهید و برای معطر کردن مبلمان و فرش و ملحفه ها از آن استفاده کنید.
• تکه ای کاغذ خشک را آغشته به اسانس کنید و در کمد لباس ها قرار دهید.
• چند قطره اسانس را داخل مقداری آب ریخته مخلوط کنید و در پخش کننده ها (دیفیوزر ها) استفاده کنید.

نکته ایمنی: به طور معمول، استفاده  از اسانس ها  به عنوان عطر بسیار ایمن در نظر گرفته می شود و اغلب افراد آن را به خوبی تحمل می کنند. با این حال مانند هر روش کاربردی برای اسانس مهم است که دوز و استفاده مناسب را در نظر بگیرید. برای حداکثر فواید باید چندین بار در طول روز و در دوزهای کم استفاده شود.

2) استفاده موضعی:

اگرپوست حساسی دارید هنگام استفاده از اسانس ها ایده خوبی است که از روغن حامل مانند روغن نارگیل استفاده کنید. با رقیق کردن اسانس با روغن حامل می توانید از ایجاد حساسیت پوستی جلوگیری کنید به خصوص زمانی که برای اولین بار روغن جدیدی را امتحان می کنید.

نسبت توصیه شده برای رقیق سازی معمولا ًسه قطره روغن حامل برای هر قطره اسانس است. همانطور که گفته شد دوز استفاده از اسانس ها به صورت موضعی بسته به نیاز، سن، اندازه و وضعیت کلی سلامت فرد متفاوت است. هنگامی که برای اولین بار شروع به استفاده می کنید به جای دوز زیاد، چند دوز کم را در طول روز امتحان کنید. با دوز کم (یک تا دو قطره) شروع کنید. این دوز را می توان هر چهار تا شش ساعت در صورت لزوم تکرار کرد.

برخی از اسانس ها همیشه باید درصورت استفاده موضعی رقیق شوند. اسانس هایی مانند: دارچین، شمعدانی، علف لیمو، پونه کوهی.

نسبت رقت پیشنهادی:  3 قطره از روغن حامل به 1 قطره اسانس

کدام ناحیه از بدن می تواند به اسانس آغشته شود؟

گردن، پیشانی و شقیقه ها، سینه و شکم، بازوها و پاها.

برای کدام نواحی بدن حساس هستند؟

برخی از نواحی صورت، مانند پوست اطراف چشم، گوش ها و داخل چشم ها، پوست زخم شده یا آسیب دیده

روش های موثر برای کاربرد استفاده موضعی:

• چند قطره روغن را در حمام گرم بریزید سپس با خیساندن پارچه، کمپرس گرم یا سرد درست کنید. آب و دو قطره اسانس اضافه کنید و سپس به ناحیه مورد نظر اعمال کنید.
• چند قطره اسانس را با لوسیون یا مرطوب کننده روزانه مخلوط کنید و روی پوست بمالید.

3) استفاده داخلی

اگرچه استفاده داخلی سال ها در جامعه اسانس بسیار مورد بحث بوده است، تحقیقات برای تایید ایمنی کاربرد داخلی و تایید استفاده های متعدد آن ادامه دارد. به نظر می رسد اسانس ها به احتمال زیاد بخش بزرگی از رژیم غذایی روزانه شما را تشکیل می دهند. بخش بزرگی از گیاهانی که در طول روز مصرف می کنیم مقادیر کمی اسانس تولید می کنند.

هنگامی که یک اسانس را می خورید، مستقیما ًاز طریق دستگاه گوارش وارد جریان خون شما می شود و سپس به بقیه بدن منتقل می شود. همانطور که قبلا ذکر شد اسانس ها محلول در چربی هستند و به آن ها اجازه می دهند به راحتی به همه اندام های شما از جمله مغز منتقل شوند. درست مثل همه چیزهای دیگر مصرف یک اسانس می تواند توسط اندام هایی مانند کبد متابولیزه شده و سپس دفع شود. در حالی که استفاده از اسانس به صورت داخلی شاید یکی از قوی ترین روش ها باشد. 

توجه توجه: تنها در صورت تجویز پزشک می توانید از اسانس به صورت خوراکی استفاده کنید.

نکته آخر

سمیت به نقطه ای اشاره دارد که در آن یک ماده برای بدن مضر می شود. به یاد داشته باشید، مواد به ظاهر بی ضرر مانند آب، ویتامین ها و مواد معدنی و مواد حیاتی برای زندگی در صورت مصرف در دوز نامناسب می توانند سمی باشند. توصیه شده است که اسانس ها در دوزهای مناسب استفاده شوند تا از سمیت آن ها جلوگیری شود.